Grzymała

Grzymała h. Grzymała (in. herb własny), drobna szlachta na Mazowszu, Podlasiu i w Małopolsce, wyszli ze wsi Zalesie Grzymały, w pow. zakroczymskim. Z nich: 1 senator kasztelan w latach 1816 — 1824.

Liczni Grzymałowie dziedziczyli m.in. na Grzymałach, w ziemi łomżyńskiej, w parafiach Szczepankowo i Nowogród, oraz na Grzymałach, w ziemi drohickiej, w parafii Skibniew. Była to zapewne szlachta, wywodząca się pierwotnie z Wielkopolski, a osadzona na tamtych terenach w XIV i XV wieku. Paprocki zna także rodzinę Grzymałów herbu Mora w ziemi łomżyńskiej.

Grzymisław vel Grzymała i Wierzchosław, dziedzice Zalesia, otrzymali 1400 r. od ks. mazowieckiego Janusza 20 włók gruntu, które z czasem Januszowem nazwane zostały, a z których Grzymała wziął piętnaście, a Wierzchosław pięć włók. Tenże książę nadał im 1411 r. dwadzieścia nowych włók pod Nowogrodem, z których na własność Grzymale dziesięć, a drugie dziesięć Wierzchosławowi i jego synom: Piotrowi i Wencesławowi. Ta ostatnia miejscowość początkowo Zalesie, a z czasem została nazwaną Grzymały-Zalesie. W 1421 r. Grzymała za dziesięć włók na Zalesiu, wziął od swego brata i jego synów pięć włók na Januszowie. Ta ostatnia miejscowość z czasem została nazwaną Grzymały-Nowogrodzkie (Bon.).

Wencesław Grzymała, burgrabia czerski 1535 r. Łukasz, sekretarz królewski 1647 r. Podpisali elekcję Augusta II-go 1697 r. z ziemią łomżyńską: Andrzej, Piotr i Walenty, a z ziemią nurską, Bartłomiej, Jakub, Jan, Paweł, Wojciech, Marcin, Grzegorz, Stanisław i Bartłomiej. Tomasz, właściciel Płaszkosz i Pinek, w ziemi nurskiej, 1694 r. (Her. Kr.). Antoni na Grzymałach, poseł ziemi łomżyńskiej, Andrzej, Anzelm, Franciszek, dwóch Tomaszów i dwóch Wojciechów, pisało się z ziemią łomżyńską, na elekcję Stanisława Augusta 1764 r. Franciszek i Tomasz, poseł powiatu wołkowyskiego, podpisali z tymże powiatem, elekcję Stanisława Augusta.

Grzymałowie herbu Grzymała wylegitymowali się ze szlachectwa w Galicji zachodniej 1804 r., w Królestwie Kongresowym w latach 1836-1862, zostali zapisani do ksiąg szlachty ówczesnej guberni augustowskiej i lubelskiej.

Genealogia
(osób: 134)

• ANTONINA Eleonora Grzymała h. wł. (15 VI 1828-po 1849), c. Piotra (Rocha) i Marianny Buczyńskiej; pisana także: Grzymalanka; ur. we wsi Grzymały, parafia Skibniew, obecnie pow. Sokołów Podlaski, chrz. 1828, uwagi: ojciec lat 36, matka lat 25 (MK Skibniew); m. (21 XI 1849 Skibniew) Jan Orzeł-Wrzosek z Wrzosek h. Prus I (ok. 1817-po 1849), s. Franciszka i Katarzyny Pogorzelskiej, właściciel cząstkowy we wsi Wrzoski, parafia Miedzna, pow. Węgrów; w aktach pisany także jako: Jan Orzeł; ur. Wrzoski; ślub w parafii Skibniew, miejscowość: Grzymały, uwagi: on kawaler lat 32, ona panna lat 19 (!),ojciec nie żyje (MK Skibniew); dzieci: 1/ Jan Orzeł-Wrzosek (ok. 1857-po 1880), ur. Wrzoski; voto: (4 II 1880 Skibniew) Julianna Wrzosek (ok. 1860-po 1880), c. Józefa i Elżbiety Pogorzelskiej; ślub w parafii Skibniew, miejscowość: Skibniew Kurcze, uwagi: on kawaler lat 23, ona panna lat 20 (MK Skibniew).

• HIPOLIT Grzymała h. wł. (3 XI 1824-po 1860), s. Andrzeja i Rozalii Skiwskiej, właściciel części szlacheckiej we wsi Grzymały, parafia Skibniew, pow. Sokołów Podlaski; ur. Grzymały, parafia Skibniew, chrz. 1824, uwagi: ojciec lat 31, matka lat 30 (MK Skibniew); ż. (20 XI 1849 Skibniew) Emilia Głodowska (ok. 1829-po 1860), c. Tomasza i Małgorzaty NN.; ślub w parafii Skibniew, miejscowość: Skibniew Sągole, uwagi: on kawaler lat 25, ona panna lat 20, ojciec nie żyje; nowozaślubieni zawarli intercyzę (MK Skibniew); dzieci: Feliks, Leonard, Franciszek.

Źródła: Bon. t. 7/175-179; Bork. Sp. 114; Dług.; Krzep. Małop.; Nies.; Kap. 125-126, nr 157; Kos. t. 1; Led. t. 1/296; Nies. t. 4/323; Sęcz.; Urus. t. 5/45-48; A. Wolff, Mazowieckie zapiski herbowe z XV i XVI wieku, s. 284, nr 850, 917.