Osuchowski

Osuchowski h. Gozdawa, vel Ossuchowski, rodzina mazowiecka, pisząca się „z Osuchowa”. Nazwisko wzięli od wsi Osuchów, w dawnym woj. rawskim, obecnie pow. Żyrardów.

Pierwszym znanym właścicielem wsi był w XV wieku kasztelan rawski Krystyn herbu Gozdawa, który pisał się „z Osuchowa”, zaś jego potomkowie Osuchowskimi. W 1497 r. król Jan Olbracht skonfiskował dobra Wincentego Osuchowskiego, najmłodszego syna kasztelana, za niestawienie się na wyprawę wołoską. Wincenty odzyskał jednak siedzibę rodową od nowego właściciela w zamian za inne dobra. Osuchów wyszedł z rąk Osuchowskich w XVI wieku. W 1616 r. dziedzicem był Jan Wolski. W 1783 r. wieś należała do Walentego Sobolewskiego, podkomorzego warszawskiego, później do Wołowskich. Około 1889 r. majątek został zakupiony przez hr. Platerów i pozostawał w ich ręku do 1944 r.

Prawdopodobnie Osuchowscy założyli inne wsie tej nazwy – Osuchów, w pow. białobrzeskim, parafia Promna, oraz Osuchów, w pow. zwoleńskim, parafia Tczów. Dziedzice tej ostatniej mieli w XV wieku należeć do herbu Chorąbała. W XVII wieku używali przydomku Sędek. Jakub Osuchowski, poseł z woj. sandomierskiego i elektor w 1669 r., używał przydomku Rzączyc. Inni Osuchowscy z pow. radomskiego używali przydomku Szymkowicz. Mikołaj, stolnik rawski i komisarz sejmowy 1647 r., jako stolnik rawski podpisał elekcję Michała Korybuta w 1669 r. Paweł, poseł sandomierski i elektor w 1669 r., pisał się „z Chruski” (co Krzepela odczytuje „z Kraski”, zaś Uruski „z Chruślic”). Kacper z Osuchowa, podkomorzy sochaczewski, „miał za sobą Katarzynę Trzcińską herbu Rawicz, z tej córka Elżbieta była za Spinkiem z Bądkowa, nagrobek jej zmarłej 1693 r. w Piotrkowie u OO. Dominikanów” (Nies.). Tomasz, regent ziemski bełski 1778 (Kras.).

Osuchowscy byli posłami na sejm i elektorami z woj. sandomierskiego 1648, 1669 i 1697 r., z ziemi warszawskiej 1632 r., z ziemi rawskiej i przemyskiej 1669 r., z ziemi chełmskiej 1697 r., woj. brzeskiego litewskiego 1733 r.

Osuchowscy herbu Gozdawa zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Galicji, w sądzie ziemskim sanockim i bełskim, oraz grodzkim przemyskim w 1782 r., w Wydziale Stanów we Lwowie 1832 i 1834 r., a także w Królestwie Polskim w latach 1836-1862, zapisani do ksiąg szlachty ówczesnej guberni radomskiej, oddział sandomierski. Z nich: 1 kasztelan w 1478 roku.
Genealogia
(osób: 41)

• KLEMENTYNA Elżbieta Osuchowska h. Gozdawa (1821-po 1856), c. Leona i Fryderyki Wajnacht (Weynacht); zamieszkała kolejno: Wrzeszczów 1842, Rogolin, parafia Radzanów, pow. białobrzeski 1843-1848, Grotki par. Bukówno 1850, Ocieść par. Bukówno 1854-1856; ur. Gole Basin, parafia Izdebno Kościelne, pow. Grodzisk Mazowiecki, chrz. 1821 (MK Izdebno); m. (1841 Radzanów) Wincenty Silnicki h. Doliwa (ok. 1810-po 1856), s. Ludwika i Katarzyny Dunin-Szpot h. Łabędź; ślub w parafii Radzanów, pow. białobrzeski, miejscowość: Radzanów (MK Radzanów); dzieci: 1. Leon Wincenty (ur. 1842 Wrzeszczów), 2. Elżbieta Wanda (ur. 1843 Radzanów), 3. Zofia (ur. 1846 Radzanów), 4. Leokadia (1848-po 1868), ur. Rogolin lub Wrzeszczów, pow. Radom (MK Wrzeszczów), mąż: (1868 Radzanów) Michał Nowakowski (ok. 1840-po 1868), s. Michała Hieronima i Franciszki Góralskiej; ślub w parafii Radzanów, pow. Białobrzegi, uwagi: imię ojca panny zapisano błędnie jako Walenty (MK Radzanów); 5. Wanda (ur. 1850 Grotki), 6. Wiktoria Fryderyka (ur. 1854 Ocieść), 7. Marianna (ur. 1856 Ocieść) – Silniccy.
 

• LEON Julian Osuchowski h. Gozdawa (ok. 1798-po 1858), s. Pawła i Wiktorii Zakrzewskiej, dziedzic dóbr Rogolin, dawny pow. radomski, parafia Radzanów, obecnie pow. Białobrzegi, 1858; w aktach także: Julian Leon O.; zamieszkały 1825 r. Gole Basin, parafia Izdebno Kościelne, pow. Grodzisk Mazowiecki (MK Izdebno); wylegitymowany ze szlachectwa w Królestwie Polskim 1843 r. z herbem Gozdawa, zapisany do ksiąg szlachty ówczesnej guberni radomskiej, oddział sandomierski (Urus.; Szl. Król.; Sęcz.); ż. (1820 Izdebno) Fryderyka Wajnacht (ok. 1810-po 1843), c. Antoniego i Elżbiety Schoppen (vel Szoppen); w aktach także: Weynacht, Weinacht; ślub w parafii Izdebno Kościelne, pow. Grodzisk Mazowiecki, miejscowość: Gole (MK Izdebno); dzieci: Klementyna, Konstanty, Feliks.

 

Źródła: Bork. Sp. 297; Elekt. t. 1/260, 2/159; Kos. t. 1; Krzep. Małop. 73; Nies. t. 7/207; Pap.; Sęcz.; Szl. Gal. 186; Szl. Król.; Urus. t. 13/117-119; Żern. t. 2/169.