Brzeski

Brzeski h. Bończa, vel Brzezki, Brzewski, Brzyski, rodzina małopolska, wzięła nazwisko od wsi Brzeski in. Brzezki, Brzyski, w pow. opoczyńskim, parafia Klonów (Krzep.).

Są jednego pochodzenia z Brzostowskimi i Kunickimi herbu Bończa. Według Długosza już w XV wieku dziedziczyli w Kunicach, w pow. opoczyńskim. W tej wsi widzimy ich i potem. 

Niektórzy z nich przeszli do herbu Topór (Oksza), szczególnie z gałęzi, która przeniosła się na Kujawy i do Wielkopolski.

Źródła: Bon.; Dług.; Dw. Teki; Krzep. Małop.; Nies.; Urus.

Brzeski h. Oksza, rodzina małopolska, pisali się „z Brzezia”. Niektórzy używali przydomku Żegota, przynależnego Brzeskim herbu Topór. Z nich: 1 biskup i 1 kasztelan krakowski w latach 1311 — 1326.

Według dawnych herbarzy: „Wilhelm Oksza, brat biskupa Nankiera, starosta i hetman śląski, gdy książęta tej prowincji poddali się królom czeskim, dochowując wiary królowi Władysławowi Łokietkowi, przeniósł się do Polski i dostał w wynagrodzeniu za skonfiskowane sobie majątki na Śląsku dobra Brzezie, w pow. krakowskim, od których jego potomkowie wzięli nazwisko Brzeski” (Urus.).

Według Bonieckiego, chodzi tu Brzezie, w dawnym pow. sandomierskim, w parafii Ptkanów (zwane obecnie Brzeziem Szlacheckim i leżące w pow. Opatów), gdyż Brzezie, w pow. krakowskim, należało do dóbr koronnych. To pierwsze Brzezie było własnością Klemensa i Jana Wilhelma h. Oksza w drugiej połowie XV-go wieku (Dług.), a Jana 1508 r. Rosochy zaś, obok położone, należały do Wojciecha 1578 r., a Andrzeja, Sebastiana i Krzysztofa Brzeskich 1592 r. (Paw. i Wyr. Lub.).

Aleksander (zm. 1650), kanonik krakowski 1635 r., archidiakon zawichojski 1637 r. i sekretarz królewski. Brat jego rodzony Andrzej, 1653 r. podkustoszy łucki, 1655 r. kanonik krakowski. Bratem ich był zapewne Jakub, 1640 r. burgrabia opoczyński, potem łowczy sandomierski.

Okszyce-Brzescy, z przydomkiem Żegota, wylegitymowali się ze szlachectwa w Galicji, 1782 r. w komisji magnatów we Lwowie, a w latach 1809, 1844 i 1847 w Wydziale Stanów.

Genealogia
(osób: 45)

• AMILKAR Brzeski h. Oksza (1 IV 1809-2 I 1893), s. Jana i Katarzyny Nieżychowskiej h. Pomian, żołnierz, ziemianin; ur. Pomarzanki, gm. Skoki, pow. Wągrowiec, zm. Krotoszyn, gm. Barcin, pow. Żnin, lat 83, poch. Szczepanowo, gm. Dąbrowa, pow. Mogilno; ż. (ok. 1840) Rozalia Teresa Karska (1821-25 V 1896), c. Hieronima i Katarzyny Zdębińskiej; zm. Bydgoszcz, lat 75; dzieci: Erazm.

• LEOKADIA Brzeska h. Oksza (ok. 1814-18 I 1892), c. Jana i Katarzyny Nieżychowskiej h. Pomian; ur. zapewne Pomarzanki, gm. Skoki, pow. Wągrowiec, zm. Bydgoszcz, lat 78, poch. Cerekwica (MK Cerekwica); m. (ok. 1835) Kazimierz Józef Wiktor Rogaliński z Dzwonowa h. Łodzia (1803-1864), s. Walentego Józefa i Ludwiki Nieżychowskiej h. Pomian; dzieci: Jadwiga, Mieczysław, Wanda.

Źródła: Bon. t. 2/167-168; Dw. Teki; Kos. t. 1; Krzep. Małop.; Nies.; Szl. Gal.; Wiśn.; Urus. t. 2/23-24.

Brzeski h. Prawdzic, rodzina mazowiecka, pisali się z Brześca i Baboszewa, w pow. płońskim. Z nich: 1 wojewoda i 1 kasztelan w latach 1518 — 1528. 

Są jednego pochodzenia z Nieborowskimi i Kobylnickimi tego herbu, i pisali się też z Nieborowa. Nosili przydomek Kmaczoła, który był jej pierwotnym nazwiskiem rodowym jeszcze w połowie XV stulecia. Za przodka tej rodziny uważa Niesiecki Kmaczołę z Brześcia, który walczył przeciw Tatarom (Urus.).

Senatorowie w rodzinie: Aleksy, kasztelan wyszogrodzki 1518-1522 r. Feliks, kasztelan wyszogrodzki 1511 r., wojewoda mazowiecki 1517 r., od 1526 r. wiceregent mazowiecki.

Brzescy herbu Prawdzic wylegitymowali się ze szlachectwa w Królestwie Kongresowym w latach 1836-1862. Według Wittyga, w Brześciu, w pow. płońskim, dziedziczyli Brzescy herbu Pobóg.

Genealogia
(osób: 17)

• FRANCISZEK Tomasz Brzeski h. Prawdzic (ok. 1837-2 XI 1887), s. Ignacego i Teofili Józefy Sicińskiej h. Rogala (Siecińskiej, błędnie: Sieńskiej), agronom, działacz polityczny, poseł na sejm pruski, ziemianin; ukończył gimnazjum realne w Poznaniu i potem agronomię w Bonn; właściciel dóbr Cieślin koło Inowrocławia; kupił w r. 1874 od Wojciecha Morawskiego Radłówek, w pow. inowrocławskim za 160.000 talarów (Dw. Teki; Dz. Pozn.); od spadkobierców Nowackich kupił w r. 1881 za 405.000 marek Sojkowo, w pow. inowrocławskim (930 mórg) (ib.); ur. w Królestwie Polskim, zm. Cieślin, lat 50, poch. Kościelec; w aktach także: Prawdzic-Brzeski, Brzewski (ib.); ż. (15 V 1866 Warszawa) Zofia Parzelska (ok. 1846-1 X 1925), c. Stanisława i Joanny Borakowskiej; zm. Cieślin, lat 79, poch. Kościelec (ib.); ślub w parafii św. Andrzeja w Warszawie (MK Warszawa: św. Andrzej); dzieci: Stanisław.

• JÓZEFA Teofila Brzeski h. Prawdzic (ok. 1830-po 1861), c. Ignacego i Teofili Józefy Sicińskiej h. Rogala (Siecińskiej, błędnie: Sieńskiej); ur. zapewne Cieślin koło Inowrocławia (Dw. Teki; Dz. Pozn.); m. (2 II 1854 Bądkowo Kościelne) Aleksander Wit Lutomirski z Łukoszyna-Biki h. Jastrzębiec (ok. 1830-po 1861), s. Franciszka i Bogumiły Pręszkowskiej (Pręczkowskiej), właściciel dóbr Łukoszyno Biki, parafia Bożewo, pow. Sierpc; w aktach także: Lutomierski; ślub w parafii Bądkowo Kościelne, pow. Płock, miejscowość: Łukoszyn, uwagi: on kawaler, ona panna (Bork. Rocz. t. 2/550; MK Bądkowo Kościelne); dzieci: 1/ Marianna Stefania (ur. 14 VIII 1855); ur. Łukoszyno Biki, parafia Bożewo (MK Bożewo); 2/ Urszula (ur. 19 X 1857); ur. Łukoszyno Biki (ib.); 3/ Olimpia Józefa (ur. 10 I 1861); ur. Łukoszyn, parafia Bądkowo Kościelne (MK Bądkowo Kościelne).

Źródła: Bon. t. 2/168-169; Dw. Teki; Nies.; Urus. t. 2/24; Wittyg, Nieznana szlachta, s. 46.

Brzeski h. Topór (in. Starża), vel Żegota-Brzeski, ze wsi Brześce nad Pilicą, w ziemi czerskiej, w dawnym pow. wareckim. Używali przydomku Żegota.

Jeden z Żegotów Toporczyków, otrzymawszy od książąt mazowieckich w nagrodę za swoje zasługi majątek Brześce nad Pilicą, w ziemi czerskiej, wziął od niego nazwisko Brzeski, a miano Żegota zachował jako przydomek (Urus.).

Jan Brzeski, podwojewodzi mazowiecki 1559 r., wicepodkomorzy, tj. komornik graniczny warecki 1564 r. Wacław Żegota z Brzezia (!), komornik graniczny sanocki 1661 r. Wojciech, cześnik trembowelski 1662 r. Stefan, poseł na sejm, podpisał z ziemią czerską elekcję króla Michała 1669 r. Józef Starża Brzeski, sędzia kapturowy woj. sandomierskiego, podpisał z woj. lubelskim elekcję Stanisława Augusta 1764 r.; w 1775 r. był cześnikiem stężyckim, a 1778 r. podsędkiem sandomierskim. 

Wawrzyniec, podczaszy bielski 1722 r. Józef, skarbnik trembowelski 1754 r., regent halicki 1755 r. Stefan, komornik graniczny kijowski, łowczy kołomyjski 1727 r., łowczy trembowelski 1744 r. Inny Stefan Krzysztof, regent ziemski lubelski i deputat na Trybunał koronny, miecznik urzędowski 1739 r., łowczy kołomyjski 1744 r., pisarz grodzki halicki w tym ostatnim roku.

Brzescy herbu Topór (Starża), także z przydomkiem Żegota, wylegitymowali się ze szlachectwa w Królestwie Kongresowym w latach 1836-1862, zostali zapisani do ksiąg szlachty ówczesnej guberni radomskiej, odział kielecki i sandomierski. Niektórzy Brzescy-Okszycowie z tymże samym przydomkiem Żegota wylegitymowali się w Galicji.

Genealogia
(osób: 33)

• KAROLINA Eufrozyna Teofila Brzeska h. Topór (ok. 1805-28 IX 1875), c. Andrzeja (Jędrzeja) i Katarzyny Kępińskiej (Kempińskiej); zamieszkała w Wieluniu ok. 1840-1875; ur. Michałowice, parafia Więcławice, pow. Kraków (MK Więcławice); zm. Wieluń, lat 70 (MK Wieluń); m. (1836 Smardzowice) Stanisław Tomasz Brekowski (ok. 1810-po 1842), s. Mikołaja i Scholastyki NN.; ur. Warszawa; ślub w parafii Smardzowice, gm. Skała, pow. Kraków, miejscowość: Szczotrkowice, uwagi: kawaler, panna (MK Smardzowice); dzieci: 1/ Waleria Franciszka Scholastyka (ok. 1840-po 1860); ur. Wieluń; voto: (1859 Wieluń) Aleksander Henryk Pilecki (ok. 1830-po 1860), s. Michała i Ewy Danowicz; ślub w parafii Wieluń (MK Wieluń); 2/ Aniela (ur. 1842 Wieluń) – Brekowskie.

• WŁADYSŁAW Piotr Ignacy Brzeski h. Topór (ok. 1800-po 1842), s. Andrzeja (Jędrzeja) i Katarzyny Kępińskiej (Kempińskiej), dziedzic dóbr Charzewice in. Charzowice, parafia Sokolina, obecnie pow. Kazimierza Wielka; wylegitymował się ze szlachectwa w Królestwie Kongresowym 1841 r. z herbem Topór, został zapisany do ksiąg szlachty ówczesnej guberni radomskiej, oddział kielecki; w aktach także: Piotr B-ki (Sęcz.); ur. zapewne Michałowice, parafia Więcławice, pow. Kraków (MK Więcławice); ż. (12 VII 1827 Kraków) Dorota Agata Chrzanowska h. Korab (ok. 1800-po 1842), c. Józefa i Józefy Trawińskiej; w aktach także: Agata Dorota Ch-ka; ślub w parafii Mariackiej w Krakowie (MK Kraków: WNMP); dzieci: Józefa, Karol, Jan, Elżbieta, Aniela, Stanisława.

Źródła: Bon. t. 2/169-172; Dw. Teki; Nejm.; Nies.; Urus. t. 2/25-26.