Olędzki

Olędzki h. Rawicz, vel Olęndzki, Olendzki, Olendski, Olęcki, Olencki, Oleński, licznie rozrodzeni w woj. podlaskim, mazowieckim i lubelskim, oraz w W. Ks. Litewskim. 

Pierwotnie nazywali się Czuryło vel Czuryłło, a od wsi Olędy in. Olendy (której nazwę dawniej pisano też „Olandy”) nazwali się Olędzkimi. Ich gniazda rodowe to wsie Czuryły i Olędy, w ziemi łukowskiej, w parafii Zbuczyn, obecnie pow. Siedlce. Nazwa Olędy została następnie przeniesiona w inne miejsca. W tym samym pow. siedleckim są Olędy, w parafii Paprotna, które z czasem uległy podziałowi na Olędy Bończe i Olędy Orlice (Orlicze). Inne Olędy były w ziemi mielnickiej, obecny pow. Siemiatycze, k. Grodziska, między Brańskiem a Drohiczynem. Niektórzy upatrują gniazda tego rodu we wsi Olędzkie, w parafii Topczewo, pow. Bielsk Podlaski. W XIX wieku była to tzw. okolica szlachecka, zamieszkiwana głównie przez Olędzkich (SGKP).

Stanisław, wojski mielnicki, pierwszy przybył na Podlasie, posiadał tam Chodowo i Skwierczyno ok. 1527, założył Olędy w pow. drohickim. Stanisław, syn jego, dziedzic na Olędach podlaskich, Czuryłach i Ciepielach 1581. Krzysztof, brat tego, starosta brański i suraski 1558-1565, dziedzic Chodowa, Skwierczyna, Suchożeber i Pilewa w 1569, posiadał także Krzemień, Kamieńczyk, Dzierzby, Kobylę, Granne 1560. Adam, syn Krzysztofa, poborca 1591, starosta drohicki 1623. Założona przez Olędzkich nowa wieś Olędy należała w 1580 r. do Andrzeja Olędzkiego, syna Macieja, zaś ród Olędzkich posiadał wówczas dobra także w parafiach domanowskiej, topiczewskiej i rudzkiej (Jabł.).

Dla odróżnienia się między sobą, Olędzcy używali licznych przydomków, takich jak Adamczuk, Bacik, Barć (Berć, Borć, Borczyk, Borych), Bobczak (Bobczuk), Boczek (Boczyk), Czajka (Czayka), Czajnuk (Czaynuk), Dykciuk, Gabrysik (Gabryszyk, Gabriszyk, Gawryś, Gawris), Filipiak, Gielanczyk, Kocanik, Łotych (Łotysiak, Włotych), Łysiak (Łysiaczek), Marchel (Marchelik, Marcheluk), Michalik (Michaluk), Misiak, Opieńka, Pantucik, Perć (Percik), Pluta (Plata), Seracik, Serejczyk (Sereyczyk, Serejsik, Sereysik, Serejda, Surejda), Syzyp (Sizyp), Szafran (Szafranik, Szafrańczyk, Szafraniuk), Szczypek (Sczypek, Szczypik, Szczypcak), Szerega (Serega, Szereyga, Szeryga), Śmiech.

Olędzcy herbu Rawicz zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1862, zapisani m. in. do ksiąg szlachty ówczesnej guberni lubelskiej, oddział podlaski. Rodzina ta wydała 3 senatorów w latach 1648 — 1756. Tomasz (zm. 1675), kasztelan zakroczymski 1648. Wojciech (zm. 1724), kasztelan chełmski 1714. Andrzej (zm. 1756), kasztelan chełmski 1756.
Genealogia
(osób: 431)
 

• MIKOŁAJ Klemens Olędzki h. Rawicz (1794-9 XII 1846), s. Stanisława i Scholastyki Fiatowskiej (Fijatowskiej), adiunkt miast powiatu sieradzkiego (Dw. Teki; MK Kuczków; Nejm.); 1ż. (1818 Łuków) Małgorzata Marianna Olimpia Mroczek (ok. 1799-1837); w aktach także: Marianna Olimpia Małgorzata, Olimpia Małgorzata; zm. Sieradz, lat 37, mąż Mikołaj (MK Sieradz); ślub w parafii Łuków, pow. Łuków (MK Łuków); dzieci: Aleksander; 2ż. (15 X 1839 Zduńska Wola) Cecylia Katarzyna Oczechowska h. Topór in. Pałuka (22 XI 1818-15 VIII 1883), c. Jana Kantego i Balbiny Bibianny Balickiej; w aktach także błędnie: Orzechowska; ur. Borucin, par. Kuczków, obecnie pow. Pleszew, woj. wielkopolskie, chrz. 1818, chrzestni: Mateusz Oczechowski, dziadek dziecka, i Bibianna z Mikołajewskich Tuczyńska; zm. Sieradz; ślub w parafii Zduńska Wola, uwagi: on wdowiec (MK Zduńska Wola); dzieci: Stanisława, Stefan, Marian, Józef.

• STANISŁAWA Klara Bronisława Olędzka h. Rawicz (1840-1889), c. Mikołaja Klemensa i 2ż. Cecylii Oczechowskiej; ur. Sieradz, chrz. 1840 (MK Sieradz); m. (ok. 1870) Włodzimierz Celestyn Stokowski (ok. 1840-1897); dzieci: Stanisława (1872-1934), Maria (1875-1890) – Stokowskie.

 

Źródła: Bon. t. 4/36-37; Bork. Sp. 288; Dw. Teki; Jabł. Podl. t. 3/52-53; Kap. nr 373; Kos. t. 1; Nejm.; Nies. t. 7/68-69; PSB t. 23/793-795; Sęcz.; Urus. t. 12/302-310.