Grothus

Grothus h. własnego (in. Grothus), vel Grothuz, Grotus, Grotthus, Grotthuss, Grothaus, Grothausen, Grothauzen etc., właściwie von Grotenhausen, rodzina pochodząca z Westfalii, osiadła w Prusach, Inflantach i na Litwie. 

Według Uruskiego, już w 1396 r. posiadali w Prusach majątki Clewehus, Dawensberg i Grotenhus i od tego ostatniego pisali się von Grotenhaus, lub von Grotenhausen, które to nazwisko zmienili, osiedliwszy się na Litwie i w Polsce, na Grothus i Grotus. Otto Grothus posiadał dobra Globau w Inflantach w końcu XV wieku, które po nim odziedziczył syn jego Otto, urodzony z Beaty z Hagenów. Ten ostatni dał początek linii szwedzkiej rodu Grothusów. Linia ta otrzymała w 1682 r. tytuł baronowski szwedzki, lecz już w 1775 r. wygasła.

Magnus Ernest Grothus, pułkownik królewski 1652 r., generał major wojsk koronnych 1663 r., starosta czorsztyński 1667 r., dzielnie walczył przeciwko Kozakom 1651-1655, a w wojnie szwedzkiej 1655-1660, stale wierny królowi Janowi Kazimierzowi, odznaczył się przy zdobyciu Warszawy w bitwie pod Pragą 1656 r. Jerzy (zm. 1699), starosta czorsztyński, pułkownik królewski 1689 r., sędzia kapturowy krakowski 1697 r., stronnik Sobieskich. Senatorowie w rodzinie: Wilhelm Eustachy, kasztelan żmudzki 1685 r. Stefan Karol, wojewoda inflancki 1707 r. 

Grothusowie herbu własnego wylegitymowali się ze szlachectwa w Królestwie Kongresowym w latach 1836-1862, zostali zapisani do ksiąg szlachty ówczesnej guberni lubelskiej. Jedna linia tej rodziny posiadała tytuł hrabiowski, inna tytuł baronowski.

Herb — w polu srebrnym pas czarny prawo-ukośny u spodu białkowany. W szczycie hełmu dwa skrzydła orle, barkami do siebie, prawe czarne, lewe srebrne, na nich podobne pasy, na czarnym srebrny, na srebrnym czarny.

Genealogia
(osób: 51)

• KRZYSZTOF bar. Grotthus h. wł. (1794-1855), s. Józefa i Tekli Jaszowskiej, porucznik wojsk polskich, prezes Tow. Rolniczego Hrubieszowskiego; dziedzic dóbr Szpikołosy i Dziekanów (Diakonów), pow. hrubieszowski; wylegitymował się ze szlachectwa w Królestwie Kongresowym 1839 r., z herbem Grothus, został zapisany do ksiąg szlachty ówczesnej guberni lubelskiej; wylegitymował się, jako pochodzący od Eustachego, kasztelana żmudzkiego w 1699 r.; w aktach także: Krzysztof Grothaus; ur. w parafii Połoneczka, metryka tamże; zm. lat 61 (PSB; Bon.; Sęcz.; MK Połoneczka); 1ż. (1823) Emilia Eleonora Białoskórska (ok. 1800-1828), c. Juliana, dziedzica Hrebennego, i Zofii Głogowskiej h. Grzymała; zm. Szpikołosy; dzieci: Edmund; 2ż. (1833 Diakonów) Augusta hr. Krasicka h. Rogala (ok. 1815-po 1836), c. Teodora i Franciszki Podhorodeńskiej h. Korczak; dzieci: Witold, Gustaw.

płk Eustachy Grothus

(1792-1858)

• MARIA bar. Grothus h. wł. (ok. 1870-po 1904), c. Gustawa i Walerii Janiszewskiej (Bon.); m. (1897) Jan Węgleński h. Szreniawa (ok. 1870-po 1904); dzieci: 1/ Ksawery Węgleński (1904-1941), voto: Janina Kochanowska.

Źródła: Bon. t. 7/112-115; Bork.; Kos. t. 1; Nies.; Urus. t. 5/10-12; Żern.; Wikipedia: 1.