Jelski

Jelski h. Pielesz odm., w W. Ks. Litewskim. Jedna gałąź już w XVII wieku zamieszkuje także w woj. sandomierskim.

Gniazdem tej rodziny była ziemia dobrzyńska, w której w 1555 r. Wincenty, ożeniony z Dorotą Nakwaską, był kasztelanem dobrzyńskim. W tym też czasie jedna ich gałąź przeniosła się na Litwę i istniała tam jeszcze w XX wieku, podczas, gdy dziedzicząca w ziemi dobrzyńskiej wygasła w końcu XVII stulecia (Urus.).

Roman, wojski piński 1617. Mikołaj, podstarości piński 1616, stolnik piński 1629, poseł w tym ostatnim roku z woj. brześciańskiego i deputat na Trybunał skarbowy litewski, wojski piński 1631. Józef, stolnik mozyrski 1676, właściciel dóbr Spiczyn, pow. lubelski. 

Franciszek, poseł piński, podpisał z tymże powiatem, elekcję Jana Kazimierza 1648 r. Krzysztof, stolnik mścisławski i sekretarz królewski, poseł lidzki, podpisał konfederację generalną warszawską 1648 r. Łukasz, marszałek piński 1650, poseł 1662, dzielny wojownik przeciwko Kozakom. 

Roman Antoni, rotmistrz królewski 1664, jako pułkownik wojsk królewskich, podpisał z woj. mińskim elekcję króla Michała 1669 r. Jan, stronnik Augusta III-go, głosował za nim w 1733 r. Władysław, starosta piński 1733. Józef, porucznik pow. grodzieńskiego 1764, podpisał z tymże powiatem, elekcję Stanisława Augusta 1764 r. oraz akt przystąpienia Stanów skonfederowanych W. Ks. Litewskiego, do skonfederowanych Stanów Korony; był chorążym grodzieńskim 1773 r.

Jelscy herbu Pielesz wylegitymowali się ze szlachectwa w Galicji 1829 r., a w Królestwie Kongresowym w latach 1836-1862. Z nich: 1 senator, kasztelan w 1555 r. 

Odmiana w herbie — między mieczami gwiazda. Według Kojałowicza, niektórzy z nich kładli w polu czerwonym krzyż kawalerski w górnym przekrzyżowaniu mieczy. Nad hełmem w koronie trzy pióra strusie.

Genealogia
(osób: 129)

• IZABELA Jelska h. Pielesz (1788-1868), c. Franciszka i Amelii ks. Sapieha h. Lis; m. (ok. 1820) Antoni Norbert hr. Potocki h. Pilawa (17 VI 1780-18 X 1850), s. Józefa i 2ż. Ludwiki Lubomirskiej, generał brygady armii Królestwa Kongresowego 1816-1828, senator i marszałek guberni warszawskiej; 1v. (ok. 1800) Róża hr. Potocka h. Pilawa (1780-30 X 1862), c. Stanisława Szczęsnego i 2ż. Józefy (Józefiny) Amalii hr. Mniszech h. Kończyc; zm. Paryż; rozwiedzeni 1812; dzieci: 1/ Stanisław (1821-ok. 1836); 2/ Cecylia (1822-1893); 3/ Amelia (1831-1859); 4/ Aniela (1833-p. 1848); 5/ Maria Paulina (ur. ok. 1835) – hr. Potoccy.

 

Franciszek Jelski
(1738-1821)

 

 

 

 

Klara Maria Jelska
(1869-1948)
 

• KONSTANTY Roman Jelski h. Pielesz (1837-1896), s. Michała i Klotyldy Moniuszko h. Krzywda, przyrodnik, profesor zoologii, podróżnik i eksplorator fauny, członek Akademii Umiejętności; zamieszkały w Krakowie; według innych źródeł, ur. 1838, zm. Kraków, poch. Cm. Rakowicki, kw. 14 (Bon.; Cm. Rak.); ż. (16 X 1883 Kraków) Helena Korsak h. Lis (ok. 1850-po 1890); ślub w parafii św. Józefa, miejscowość Kraków (Dz. Pozn. 238/1893); dzieci: Konstancja, Antoni, Maria, Franciszek.

 
Źródła: Bon. t. 9/1-4; Kos. t. 1; Nies.; Sęcz.; Urus. t. 6/55-57; Wikipedia: 1; 2.