Dębowski

Dębowski h. Jelita, vel Dembowski, Dęmbowski, pisali się z Dębowej (Dembowej) Góry, w pow. łęczyckim, lecz pierwotnym ich gniazdem, od którego też wzięli nazwisko, jest zdaje się Dębowiec (Dembowiec), pow. Radomsko, leżący obok Zamościa, należącego w 1552 r. do Stanisława Zamoyskiego. W tymże roku Dębowiec należał jeszcze do Dębowskich (Paw.). 

Tomek i Klemens Dębowscy, występują w Łęczycy 1392 r. (Akta Łęczyckie). Anna z Dembowej Góry, wdowa 1509 r. po Mikołaju z Kutna, kasztelanie gostyńskim. Jan z Dembowej Góry, cześnik łęczycki, 1545 r. Gabriel, Sylwester, Andrzej, Erazm, Agnieszka i wdowa po Stanisławie, właściciele Dembowej Góry 1576 r., a Andrzej i Tomasz, właściciele Żeronic i Orłowskiej Wsi (Paw.).

Już w XIV wieku dziedziczyli w woj. łęczyckim i krakowskim, w XV w. posiadali w Krakowskiem, m. in. majątki Osiek i Wola, pod Krakowem, od ich nazwiska nazwaną Wolą Dębowską, którą, gdy w XVI w. sprzedali słynnemu Justynowi Decjuszowi, zmieniła nazwę na Wolę Justową. 

Senatorowie w rodzinie: Andrzej, kasztelan lubaczowski 1557 r., bełski 1558 r., wojewoda bełski 1563-1569 r. Andrzej, kasztelan brzeziński 1566 r., sieradzki 1569-1576 r. Antoni Sebastian (zm. 1763), biskup płocki 1736 r., kujawski 1752 r. Mikołaj (zm. 1757), biskup kamieniecki 1741 r., nominat arcybiskup lwowski. Stefan Florian, kasztelan czechowski 1774-1794 r. Jan, biskup kamieniecki 1798 r. Tadeusz, minister skarbu Ks. Warszawskiego 1807 r. Teodor (zm. 1824), senator kasztelan Królestwa 1815 r. Leon, kasztelan Królestwa Polskiego 1830 r.

Genealogia
(osób: 152)

• KUNEGUNDA Dembowska na Kosmaczowie h. Jelita (ok. 1814-po 1839), c. Teodora Mikołaja i Zuzanny Dembowskiej; m. (28 V 1839 Działoszyce) Florian Ezechiel Zdanowski h. Belina (ok. 1809-po 1839), s. Kazimierza i Józefy Gostkowskiej; wylegitymowany ze szlachectwa w Królestwie Kongresowym w latach 1836-1862 z herbem Belina (Szl. Król.); ślub w parafii Działoszyce, obecnie gmina Działoszyce, pow. Pińczów, woj. świętokrzyskie, miejscowość: Jastrzębniki, uwagi: on lat 30, ona lat 25 (MK Działoszyce).

• STEFAN Florian Dembowski h. Jelita (1728-1802), s. Antoniego Sebastiana i Salomei Zuzanny Rupniewskiej, kasztelan czechowski, starosta tymbarski 1735, płocki 1755; w 1764 stronnik Czartoryskich, popierał elekcję Stanisława Augusta i ją podpisał; marszałek Trybunału koronnego 1775, kasztelan czechowski 1774-1795; w aktach także: Dębowski (Bon.; Dw. Gen.); ż. (ok. 1741?) Ewa Tarło h. Topór (ok. 1725-po 1779), c. Adama i Salomei Mierzejewskiej h. Szeliga, starościanka goszczyńska; zamieszkała Warszawa 1759-1769 (Dw. Gen.; MK Warszawa: św. Krzyż); ur. Sancygniów, pow. Pińczów (MK Sancygniów); dzieci: Jan, Antonina, Bernard, Florian, Józefa, Ludwika, Eleonora, Mikołaj, Sebastian, Stanisław, Teodor, Ignacy.

Źródła: Bon. t. 4/237-248; Dw. Teki; Kos. t. 4/76-89; Nies. t. 3/330-331; Sęcz.; Urus. t. 3/142-146; Żych. t. 1/127.